Posteado por: angeldeprado | 17 abril 2021

Novo petróglifo de Cal de Outeiro

CAL DE OUTEIRO.

Nesta terra tan rica en bens patrimoniais como en desfeitas arqueolóxicas, non é ningunha sorpresa que continúen aparecendo máis e máis petróglifos inéditos. Marabilla de país este onde –quizáis en compensación polos moitos xacementos destruídos por maquinaria forestal e outras– tamén existe a posibilidade de ver renacer laxes ou penedos con gravados rupestres descoñecidos. É o caso.

A resurrección deste petróglifo –non hai dúbida vistas as pegadas– debémola á práctica do ciclismo de montaña. En efecto, de tanto baixar pola Cal de Outeiro, as rodas das bicicletas acabaron por deixar á vista o que as fotografías mostran, e o que esta outra imaxe permite perceber mellor.

O deseño, abstracto, resulta de todo orixinal. De certo pensamos que é tan raro, inusual, que case seguro estamos diante dun motivo senlleiro, único. En todo caso, non se trata dun circulo concéntrico máis. Xa postos, atrevémonos a describilo como unha combinación circular segmentada en irregulares rectángulos dispostos en espiral ao redor dun centro bipolar. Con licenza para o uso do anacronismo, a imaxe mesmo semella suxerir certo carácter heráldico. Polo tipo e pátina dos sucos, a súa cronoloxía prehistórica é indubidábel.

Interesa subliñar que o petro localízase dentro –ousamos indicar que no centro– do terreo onde se localiza un dos cinco xacementos ao aire libre da prehistoria recente documentados no que hoxe é o concello de Vigo, o único da parroquia de Saiáns. Emplazado nunha abrigada chanciña encostada en cotas intermedias do Maúxo septentrional, o local domina a inmediata costa sur da ría de Vigo e, perto, conta con abundantes acuíferos e axeitadas zonas de pastoreo e cultivo.

O lugar foi usado como asentamento humano fará uns catro mil anos. Entre as evidencias arqueolóxicas aquí documentadas, algúns anacos de cerámica como os que poden ver na fotografía indican, precisamente, ese tan ben coñecido momento campaniforme da Idade do Bronce.

Fragmentos de cerámica campaniforme de Cal de Outeiro. Fonte Clube Espelolóxico Maúxo.

O xacemento nunca tivo a fortuna de ser escavado. Mesmo custou esforzos e tempo de máis, acadar que fose debidamente catalogado polas autoridades responsábeis do patrimonio cultural do Concello de Vigo e da Xunta de Galicia.

Descubríuse por obras públicas realizadas (sen control arqueolóxico) a finais da década dos anos 1980, cando se creou o Parque Forestal Municipal que desde aquela ocupa esta parte do Monte en Man Común de Saiáns.

Parte dos materiais arqueolóxicos que agromaron con aquelas obras foron recoñecidos ao chou por membros do Clube Maúxo que notificaron os feitos, depositaron os materiais recuperados no Museo Quiñones de León, presentaron o caso no XXIIIº Congreso Nacional de Arqueología celebrado en 1995 na cidade de Elche (Elx, Alacant, València) e, ao fin, acadaron que as autoridades verificasen e catalogasen o xacemento: GA36057126.

Con todo, no ano 2008 novas obras ampliaron os accesos e a superficie do propio Parque Forestal afectando o xacemento outra vez. E de novo perdeuse case toda a información arqueolóxica xa que tampouco houbo nengún control arqueolóxico. Apenas o Clube Maúxo documentou a desfeita recollendo algún material lítico e cerámico ciscado pola superficie afectada.

Agora que as bicicletas descobren que en Cal de Outeiro tamén hai unha mostra da arte rupestre galega tan interesante, quizáis chegou a oportunidade para que as autoridades competentes tomen medidas máis acertadas que no pasado. Nós, dubidámolo. 

Para saber máis:

COSTAS GOBERNA, José Bernardino & GROBA GONZÁLEZ, Xavier (1995): «La transición hacia la Edad del Bronce en el municipio de Vigo (Galicia). Asentamientos inéditos del Maúxo y su contexto». Actas del XXIIIº Congreso Nacional de Arqueología. Elche: Vol. I, pp. 97-108.

VV.AA. (2004): O Folón (Coruxo) e as outras covas do sur de Vigo. Coordina: Clube Espeleolóxico Maúxo. Vigo: Asociación Veciñal de Coruxo, p. 40.

Posteado por: angeldeprado | 2 noviembre 2018

SUCRASTOS.

SUCRASTOS.

PARROQUIA: Navia.

CÓDIGO XACEMENTO: Sen Catalogar.

No lugar de Quintela, Navia, Vigo, na media encosta situada entre o outeiro d’O Muíño do Vento –que foi castro– e a ribeira dos Campos do Río, na foz do Lagares, localízase un discreto afloramento granítico no sitio de SUCRASTOS.

image description

Fonte  planimetría: Clube Espeleolóxico Maúxo.

Inmerso nunha zona residencial urbanizada daquela maneira, conserva unha laxe, a máis á vista no medio do mato, cunha superficie case plana, a nível do chan, na que se poden distinguir gravados. Son as bases de tres muíños rupestres e un petróglifo formado por seis coviñas dispersas, un pequeno círculo con coviña central e pouco máis que algún suco a maiores; todo con escasa profundidade e moita pátina.

IMGP2620-2_InPixio
O potencial arqueolóxico do sitio foi dado a coñecer en 1999 nas investigacións do Clube Espeleolóxico Maúxo, en concreto nas Actas do Congreso Internacional de Arte Rupestre celebrado en Vigo aquel ano, onde figura co nome de Sucrasto (Costas, JB.). Daquela non se tivera ocasión, espazo dispoñibel, e iso que as actas foron editadas en formato CD-R, para publicar a planimetría dos gravados deste interesante grupo; cuestión agora corrixida coa edición da imaxe adxunta procedente dos arquivos do Clube Maúxo.
Conste tamén, como a data de hoxe, mes de Santos de 2018, ainda fica pendente que as autoridades (municipais e da Xunta) cumplan co debido rexistro deste xacemento arqueolóxico localizado no concello de Vigo e que ten o interese engadido de contar con outros grupos de gravados e muíños prehistóricos próximos (estes xa debidamente catalogados; en Quintela-Outeiro de Reinado ao norte, nas Laxielas ao poñente, por poñer dous exemplos perto de Sucrastos) aos que habería que engadir os demáis petróglifos coñecidos na mesma zona da parroquia de Navia (As Cavadiñas, por ex.) e algún que outro petro inédito máis.

Posteado por: angeldeprado | 11 marzo 2018

Presentación da obra ‘Toponimia de Chandebrito’

O vindeiro mércores 14 de marzo de 2018, preséntase a obra titulada Toponimia de Chandebrito. O acto está convocado para as 16:00 horas na antiga Casa Escola da referida parroquia e a presentación estará aberta durante un par de horas para toda persoa interesada en facerse cun exemplar.
Presidida polo Exc. Sr. Alcalde do Concello de Nigrán, a presentación desta publicación contará coa presenza e explicacións dos coordinadores da obra, con parte do equipo de investigación e das directivas das asociacións promotoras (Clube Espeleolóxico Maúxo e Asociación Veciñal e Cultural Chandebrito 1807) e mais da editora da publicación que vén de sair do prelo na Colección Maugio Data.
Editada en formato de caderno ilustrado a toda cor, a obra compila e estuda brevemente os máis de 750 topónimos coñecidos pola documentación histórica e a memoria oral en Chandebrito e parroquias inmediatas: Coruxo, Valadares, Vincios e Camos.
O comezo dos traballos de documentación remóntase a 1986, ano no que parte do equipo de investigación comeza a interesarse polo patrimonio cultural deste territorio. Logo dun longo proceso de revisión e edición que durou todo o ano 2017, este estudo da toponimia de Chandebrito contou tamén coa colaboración de destacados investigadores na materia, e coñecedores do territorio dos vales do Miñor e Fragoso, como son Afonso Rodríguez González, Anxo Rodríguez Lemos e Xosé Lois Vilar.
A pretensión da publicación ambiciona poder ser de utilidade para as administracións e para toda aquela veciñanza e visitantes que precisen ou desexen saber do nome (ou nomes; moitos deles de antiquísima orixe) polo que se coñecen moitos dos recunchos da paisaxe (á vista e soterrada) desta parte do concello de Nigrán lindante con Gondomar e Vigo.
Entre os contidos que a publicación ofrece, destacar o índice alfabético numerado e as nove láminas onde se sinalan, sobre fotografías áreas de calidade, e con destaque das curvas de nível do terreno, os 607 topónimos aínda vivos que se puideron contrastar na memoria oral da moita veciñanza que colaborou para facer posible a transmisión a futuro deste inestimable patrimonio cultural inmaterial, tan rico como interesante para o organización do territorio, os estudos históricos ou etnográficos, arqueolóxicos, espeleolóxicos, etc

29133270_10211964439491698_9109907755889957761_n

Posteado por: angeldeprado | 24 octubre 2017

A PEGADA DOS LUMES NOS PETRÓGLIFOS

A PEGADA DOS LUMES NOS PETRÓGLIFOS.

A pegada dos lumes e a súa violencia é evidente nas estacións visitadas ata o momento. Vítimas de unha política de ordenación forestal e de unha protección legal inexistentes, deixados a monte e traídos polos que se supón deben lexislar e protexer o noso patrimonio e cultura, os petróglifos teñen unha nova ameaza que pode causar danos irreparábeis neles: a termoclastia. As diferencias de temperatura sufrida poden provocar que se produzan fracturas na capa superficial da rocha como sufriu a Laxe das Tenxiñas depóis dos incendios vai algúns anos. Os efeitos da termoclastia deixaron a capa superficial fracturada en anaquiños coma pezas de un crebacabezas.

So o tempo vai mostrar si as laxes van sufrir os efectos das diferencias termicas ou non xa que isto non ten por que producirse inmediatamente.

 

 

 

IMGP7532

ViveiroI

ViveiroI

IMGP7553DSC_0622

 

 

 

 

 

Posteado por: angeldeprado | 22 octubre 2017

LUME NOS MONTES DO MAÚXO

LUME NOS MONTES DO MAÚXO

 

IMG_5950

 

Desde esta páxina dos Petroglifos do Máuxo queremos unirnos ao clamor que nestes días lamenta as mortes, a destrución, o caos e a indefensión da cidadanía galega ante os lumes forestais fomentados e provocados os pasados días 13, 14, 15 e 16 de outubro, e á vez demanda, esixe e reclama castigo para os pirómanos e para aquelas persoas que coas súas actitudes, actividades e políticas están a destruír, deteriorar e esquilmar o ben común natural, económico e cultural.

IMGP7440
Únase tamén a voz desta páxina á de todas e todos os que reclaman se implanten xa todas as medidas públicas precisas que eviten nun futuro novos incendios, novas xornadas de indefensión e carencia de medios humanos e materiais como as sufridas nesta vaga de incendios do Idus do mes de outubro de 2017.
Por último, a máis desgraza, informar que entre os males destes incendios tamén se conta a irreparábel perda ou grave deterioro de moitos petroglifos literalmente abrasados polas chamas en terreos de Chandebrito, Coruxo, Vincios…. Nas semanas vindeiras contamos con ter datos máis concretos desta lamentábel consecuencia asociada destas desgrazadas xornadas incendiarias. LUMES NUNCA MÁIS e SAÚDE.

 

IMGP7437

 

IMGP7496

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Posteado por: angeldeprado | 17 mayo 2017

Petróglifo das Tomadas

Redescuberto o marabilloso petroglifo d’As Chans das Tomadas, Chandebrito.

Nas páxinas dun xornal diario (Faro de Vigo) do pasado 15 de maio deste ano 2017, deuse a coñecer que os traballos de catalogación arqueolóxica no concello de Nigrán para a nova redacción do PXOM dese concello, están a dar resultados que acrecentan o xa variado e rico patrimonio arqueolóxico coñecido por diversos investigadores que viñan desde fai décadas reclamando fose, cando menos, inventariada a súa existencia nos oportunos catálogos oficiais.


As alegacións ao PXOM de Nigrán,  aínda sen contestar, presentadas por entidades como a Asociación Veciñal e Cultural Chandebrito 1807, o Instituto de Estudos Miñoráns, Salvemos Monteferro ou, entre outros, o Clube Espeleolóxico Maúxo, incidiron na necesidade legal de inventariar correctamente dito patrimonio arqueolóxico (e etnográfico) por mor de planificar o mellor posibel un territorio que, con toda a presión humana propia da zona costeira suroccidental galega, agocha un elevado número de xacementos prehistóricos (desde o Paleolítico) entre os que destacan os relacionados coa Neolitización, en especial, os moitos petroglifos do Maúxo localizados en terreos das parroquias miñoráns de Priegue, Camos e Chandebrito.


Os traballos encomendados polo Concello de Nigrán a empresa de arqueoloxía DOA e realizados nos últimos meses, en Chandebrito co auxilio desinteresado da benemérita Asociación V. C. Chandebrito 1807, semella que por fin corrixen a grave deficiencia dos inventarios oficiais respecto ao patrimonio coñecido, e publicado, por autores como Xulio Fernández Pintos, José Bernardino Costas Goberna, Xavier Groba, Eduardo Méndez Quintas, Xosé Lois Vilar e nós mesmos nesta web dos Petroglifos do Maúxo.

O caso do redescubrimento do petroglifo de As Chans das Tomadas merece parabéns distinguidos. Identificado mediada a década dos anos 1980 polo antes referido Xulio Fernández Pintos, e publicado (entre outras obras) na Historia de Chandebrito (Nigrán, Concello e Xunta de Montes en Man Común de Chandebrito, 1997), dábase por perdido ao terse, o soporte rupestre, tapado con terras que, pasadas tres décadas, deixan agora ver parte do seus esplendorosos gravados.


Estamos pois, de noraboa colectiva ante o recuperación dun dos petroglifos, sen dúbida algunha, máis interesantes do corpus galego de arte rupestre. Ogalla se tomen as medidas oportunas para non só catalogar este monumento como BIC e se teña o acerto de protexer, estudar e poñer en valor como merece esta e as outras alfaias rupestres da zona: petroglifos da Chan de Rapadouro, O Rabete, Peneites, As Aléns, Presa dos Soldados ou A Chosiña. Os abrigueiros rupestres, con muíños en soporte fixo, de Peneites, A Lapa dos Piñeiros ou A Cañoteira. Os xacementos a ceo aberto d’As Ventaniñas, O Rapadouro, Mar de Rapadouro, Chan do Leghón, O Viveiro, etc.

IMGP4111

 

Posteado por: angeldeprado | 1 octubre 2015

O Preguntadouro

DSC_0184b

DSC_0190b

DSC_0200b

Posteado por: angeldeprado | 29 septiembre 2015

PEDRA MOURA

Posteado por: angeldeprado | 3 junio 2013

Dos monumentos nacionales, en peligro de desaparición en Coruxo

El abandono y el urbanismo desordenado condenan a la mayor estación arqueológica de las Rías Baixas
rosé carrera. vigo rcarrera@atlantico.net – 03-06-2013Vigo cuenta con restos arqueológicos de primer orden que ya en su día merecieron la consideración oficial de Monumento Nacional, categoría que aún conservan en la relación de Bienes de Interés Cultural (BIC) de la Xunta de Galicia, y con la misma denominación.

Un ejemplo de total abandono por parte de las autoridades: un galpón junto al mismo Penedo y otras construcciones impiden su acceso.

Un ejemplo de total abandono por parte de las autoridades: un galpón junto al mismo Penedo y otras construcciones impiden su acceso.

El complejo ‘castrexo’ de la Dobesa de Fragoselo y San Lourenzo, ambos en la parroquia de Coruxo, son un testimonio único de la existencia, hace cuatro mil años, de un posible santuario celta al aire libre relacionado con un castro y cuya vinculación religiosa conservaron hasta hace menos de medio siglo sus vecinos.

El abandono durante decenios y la presión a la que han estado sometidos debido a un desordenado desarrollo urbanístico ponen en peligro su supervivencia. Esta situación, además, se extiende a todas las estaciones de Coruxo, el área rupestre más extensa de Vigo y una de cuyas joyas es precisamente la Dovesa de Fragoselo, conocida también como la Pedra da Moura, el petroglifo más grande del sur de Galicia.

El espacio ‘castrexo’ de San Lourenzo, declarado junto a la Dovesa de Fragoselo Monumento Nacional en 1975, está formado por dos promontorios. Según recoge el estudioso Xosé Couñago en la web patrimonio cultural de Vigo —una de las más completas que se pueden consultar sobre el patrimonio histórico-artístico de la ciudad—, uno de ellos ha desaparecido prácticamente por las edificaciones y las canteras. El otro, conocido por O Penedo, está en vías de correr igual suerte.

Este promontorio se encuentra en el barrio de San Lourenzo, junto a la iglesia parroquial. En su parte más elevada se encuentra un conjunto de rocas que dan nombre al lugar. Todo indica que se trata de una roca utilizada por los antiguos gallegos de hace 3.000 o 4.000 años para realizar sus cultos religiosos, ya que se conservan surcos, escaleras excavadas en la piedra y cazoletas, muy similares a otros altares de sacrificios celtas descubiertos en otras partes de Galicia y del norte peninsular. Además, a pocos metros, se halla un grabado oval con surcos y cazoletas en una roca plana y otra gran roca tallada en forma de pila.

Visitar este conjunto es hoy en día imposible: pese a que se encuentra próximo a la iglesia y por lo tanto su localización es fácil, distintas construcciones privadas —incluido un ‘galpón’ de uso agrícola junto al mismo Penedo— han cortado cualquier vía de acceso.

La cristianización hizo que este lugar fuese identificado con el santo Lourenzo y el petroglifo oval con la parrilla en la que fue martirizado. Existía un camino de peregrinación hacia el Penedo y la pila tenía la misma función que la del conocido Santuario de Augas Santas de Allariz.

Posteado por: angeldeprado | 4 mayo 2013

CAL DE OUTEIRO

CAL DE OUTEIRO

Petróglifo de termino de feitura moderna finais do 1990, principios do 1991- consistente nunha estrela de oito puntas con coviña central. Localízase no entorno do  parque forestal de Saiáns dentro do perímetro do xacemento calcolítico existente no lugar.

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

Older Posts »

Categorías